Projecten
PESGO: Programme Energie Solaire Grand-Ouaga
In de Sahel is hout nog altijd de belangrijkste energiebron waarmee de dagelijkse maaltijd wordt bereid. Hout wordt echter steeds meer een schaars goed. Op het platteland moeten vrouwen steeds grotere afstanden lopen om hout te verzamelen en in de steden is het hout duur. Het koken op hout veroorzaakt gezondheidsproblemen, de rook is schadelijk voor de ogen en de longen. Om deze redenen is het noodzakelijk om in de Sahel andere kooktechnieken te introduceren. Het gebruik van gratis beschikbare zonne-energie lijkt in deze regio vanzelfsprekend.
Met het Programme Energie Solaire Grand-Ouaga (PESGO) heeft SUPO beoogd het houtgebruik in de urbane omgeving van Ouagadougou te reduceren, door de introductie van zonne-energie in de lokale huishoudens.
Koken met de zon
De zonnekeuken van SUPO bestaat uit vier onderdelen: de Cookit, de zonne-oven, de bita tooré en de gaspit.
De Cookit is goed thuis te gebruiken, met twee Cookits kan een hele maaltijd worden bereid. Maar zelfs met één Cookit kan er al flink bezuinigd worden op het houtgebruik.
In de zonne-oven kunnen grotere hoeveelheden worden bereid. De zonne-oven haalt een temperatuur van 90 – 140 C. Hoewel de meeste ovenrecepten uit kookboeken om hogere temperaturen vragen, is het prima mogelijk om deze gerechten in de zonne-oven te bereiden. Het kost alleen meer tijd, het zogenaamde slow cooking. De zonne-oven wordt in de kookcursussen gebruikt. De oven vraagt een grote investering voor individuele huishoudens. Veel mensen zouden ook de voorkeur geven aan de aanschaf van een gaspit.
Bita-tooré is de lokale term voor een hooimand. Een mand is opgevuld met kussens. De pan wordt in de mand geplaatst en weer afgedekt met een kussen. De kussen kunnen gevuld zijn met veren, hooi of kranten. Gerechten, die eerst op het vuur aan de kook zijn gebracht, kunnen in de mand garen. Het is ook mogelijk om het eten in de hooimand warm te houden.
Op dagen dat de zon niet fel genoeg is, biedt het gasfornuis de uitkomst. De gaspit wordt binnen de kookcursussen gebruikt, voor veel huishoudens is een gaspit niet betaalbaar. Wellicht kan de gaspit in de toekomst vervangen worden door het koken op plantaardige olie (bijvoorbeeld uit Jatropha-noten).
PESGO Fase B
Met PESGO Fase B volgde SUPO een stap-voor-stap benadering, omdat het veranderen van een gewoonte, zoals het koken op hout, tijd kost. Met deze benadering kunnen de doelstellingen van PESGO Fase B op een duurzame wijze gerealiseerd kunnen worden. Deze doelstellingen zijn:
- Een opleiding tot kok of kokkin op te zetten, dat zich richt op meisjes en jongens; deze opleiding wordt geintegreerd in het Programme Centres d'Habitat (PCH). Klik hier voor meer informatie over het PCH.
- Het gebruik van de CooKit in de keukens van weinig bedeelde huishoudens te bevorderen door vrouwen een training aan te bieden in de Centres de la Formation de l'Energie Solaire (CFES).
PESGO Fase B was een kleinschalig meerjaren programma, waarbij eerdere ervaringen als basis dienen voor de planning van de toekomstige activiteiten. Dit heeft onder andere geresulteerd in de integratie van de kookcursus in een alfabetisatiecursus, de ontwikkeling van lesmateriaal, de lokale productie van Cookits en het betrekken van lokale organisaties bij de coordinatie en uitvoering van het programma. Meer informatie is te vinden onder het kopje Documenten, waar jaarverslagen en programmadocumenten te vinden zijn.
Achtergrond bij PESGO
In 2002 is SUPO een project gestart voor de dagopvang van kansarme kinderen in Burkina Faso. In deze centra, CAFA's genoemd (Centre d’Accueil pour une Formation Adaptée), werd de kinderen naast praktijkonderwijs in eigen taal, ook een dagelijkse maaltijd aangeboden. Onder toezicht van een coördinator bereidden de kinderen zoveel mogelijk zelf hun maaltijden. Dit bleek een interessante methode om kinderen (jongens en meisjes) vertrouwd te maken met een andere wijze van koken. Bij de bereiding van deze maaltijden werd zoveel mogelijk gebruik gemaakt van beschikbare apparatuur voor het benutten van zonne-energie (CooKit en zonne-oven). Omdat bleek dat vele vrouwen in de naaste omgeving van deze centra interesse toonden in deze apparatuur is in 2004 aan een lokale theatergroep gevraagd een educatief toneel op te voeren. Dit werd met veel enthousiasme ontvangen door het publiek. SUPO besloot een proeffase uit te voeren voor een beoogd Programme Energie Solaire Grand-Ouaga (PESGO). In de wijk Gounghin en in het dorp Zagtouli werden twee lokalen ingerichten voor een specifieke training op het terrein van zonne-energie. In Gounghin was deze training gericht op vrouwen, in Zagtouli op kinderen in de leeftijd van 14 tot 17 jaar.
Met de ervaringen uit de proeffase is SUPO gestart met fase A van PESGO. In deze fase zijn instructrices en instructeurs opgeleid. Daarnaast is er een kookcursus uitgevoerd. In januari 2007 is fase B van PESGO van start gegaan. Deze fase B liep tot juni 2010. SUPO werkte samen met stichting KoZon.
